اوایل بهمن ماه امسال خبر رسید، بر طبق بخشنامه بانک مرزی استفاده از کد های USSD (ستاره مربع) برای برای بسیاری از پرداخت های بانکی ممنوع می شود. البته این اولین بار نیست که بانک مرکزی به دنبال اعمال محدودیت بر کد های ستاره مربع بوده. در سال 1394 نیز محدودیت هایی برای سقف مبلغ جا به جا شده از طریق کد های دستوری USSD تعیین شده بود. با اینجاست دات نت همراه باشید.
دلیل حذف کد های یو اس ای دی، امنیت پایین سامانه های ستاره مربع عنوان شده است. اگر بخشنامه بانک مرکزی اجرایی شود، “پرداخت‌هایی که با استفاده از کدهای ussd انجام می‌شدند،…تنها با استفاده از اپلیکیشن بانک‌ها ممکن خواهد بود.”
“این تصمیم بانک مرکزی را می‌توان در راستای افزایش امنیت در مبادلات بدون کارت دانست.” اما تلاش برای افزایش امنیت کد های ستاره مربع چیز جدیدی نیست، سال پیش سامانه “پیوند” به منظور افزایش امنیت سامانه های ستاره مربع معرفی شد. این سامانه شماره کارت کاربر را با شماره موبایل او مرتبط می کند.
رئیس کمیته ارتباطات مجلس می گوید: “با قطع این سرویس، [کاربران] برای شارژ اعتباری سیم‌کارت خود باید حضورا به دفاتر پیشخوان یا دفاتر دولت الکترونیک یا سایر فروشندگان مراجعه کنند. چنین ایده‌ای که میلیون‌ها نفر از مالکان سیم‌کارت‌های اعتباری را در اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل درگیر می‌کند، باید با تدبیر بیشتری انجام شود و تا وقتی که سرویس یا سرویس‌های جایگزین بهتری ارائه نشود نباید سرویس ussd قطع شود.”
او هم چنین می افزاید:
“پرداخت از طریق کدهای دستوری روزانه حدود ۷۰ میلیون تراکنش را رقم می زند و حدود ۴۰ میلیون نفر از طریق این سرویس، تراکنش زیر ۴۰ هزار تومان دارند. نباید با تصمیم یک شبه مردم را غافلگیر کرد.”
ممنوعیت کد های USSD قرار بود از تاریخ 15 بهمن ماه اجرایی شود، اما با توافق وزارت ارتباطات و بانک مرکزی اجرای این طرح 4 ماه به تعویق افتاده است.
انتقاد های مختلفی به ممنوع شدن کد های USSD وجود دارد. از طرفی، به دلیل نبود زیرساخت های مناسب اینترنتی در برخی نقاط ایران، خرید شارژ و سایر پرداخت ها برای شهروندان سخت تر می شود. از طرفی دیگر، کسب و کار های زیادی براساس کد های ستاره مربع شکل گرفته و اتفاقن تجارت های سود آوری بوده و کارآفرینی هم کردند.
ممنوعیت کد های ستاره مربع باعث بی رونق شدن کسب و کار برند های ستاره مربعی می شود، اما از طرفی ممکن است به رشد استارت آپ های پرداخت اینترنتی بیانجامد.
تعدادی از نمایندگان مجلس به تصمیم بانک مرکزی برای ممنوعیت کد های دستوری USSD معترض اند. این نمایندگان معتقدند با ممنوعیت این کد ها، هزاران کسب و کار موبایلی بی کار شده و خیریه ها نیز دچار مشکل می شوند. همچنین مردم شهر های کوچک تر و روستاها به دلیل عدم دسترسی به اینترنت باید به شارژ های کاغذی و پرداخت های حضوری رو بیاورند.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات قول افزایش امنیت کد های USSD را داده است:
“قرار شد تا یکسری اقدامات را سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در جهت خواسته‌های بانک مرکزی انجام دهد تا امنیت بستر USSD تضمین شود. در همین راستا کمیته‌ای نیز برای پیگیری خواسته‌های بانک مرکزی تشکیل شده است.”
کد USSD چیست؟
کد های USSD با قرارگرفتن بین * و # ارسال می شوند. این کد ها کابردهای مختلفی دارد: از جمله تنظیمات سیم کارت، ارتباط با اپراتور موبایل و پرداخت های بانکی مبتنی بر موبایل. این کد ها با وجود شباهت هایی که پیامک دارند، از نظر فنی متمایزند. مزیت کد های ستاره مربع آن است که هزینه ای برای کاربر در برندارند و پاسخ به دستورات در لحظه صورت می گیرد.